ΑΠ 1338/2016 (A’ ΠΟΙΝΙΚΟ ΤΜΗΜΑ ΔΙΑΚΟΠΩΝ):  «…Κατά το άρθρο 82 παρ. 1 ΠΚ, όπως η παράγραφος 1 αντικαταστάθηκε ως άνω με την υποπαράγραφο ΙΓ.1. εδαφ.1 άρθρου πρώτου Ν.4093/12-11-2012, "Η περιοριστική της ελευθερίας ποινή, που δεν υπερβαίνει το ένα έτος μετατρέπεται σε χρηματική ποινή ή πρόστιμο. Η περιοριστική της ελευθερίας ποινή που είναι μεγαλύτερη από ένα έτος και δεν υπερβαίνει τα δύο μετατρέπεται σε χρηματική ποινή, εκτός αν ο δράστης είναι υπότροπος και το δικαστήριο με απόφαση του ειδικά αιτιολογημένη κρίνει ότι απαιτείται η μη μετατροπή της για να αποτραπεί ο δράστης από την τέλεση άλλων αξιόποινων πράξεων. Η περιοριστική της ελευθερίας ποινή που είναι μεγαλύτερη από δύο έτη και δεν υπερβαίνει τα πέντε μετατρέπεται σε χρηματική ποινή, εκτός αν το δικαστήριο με απόφαση του ειδικά αιτιολογημένη κρίνει ότι απαιτείται η μη μετατροπή της για να αποτραπεί ο δράστης από την τέλεση άλλων αξιόποινων πράξεων". Εξ άλλου, με το άρθρο 1 του ν. 3904/2010 (ΦΕΚ Α’ 218/23-12-2010), αντικαταστάθηκε το άρθρο 82 του ΠΚ και στο εδάφιο α’ της παραγράφου 3 ορίσθηκε ότι "κάθε ημέρα φυλάκισης υπολογίζεται σε ποσό από τρία (3) ευρώ έως εκατό (100) ευρώ", με την παράγραφο 2 δε του ίδιου άρθρου ορίσθηκε ότι "το ποσό της μετατροπής καθορίζεται με ειδικά αιτιολογημένη απόφαση, αφού ληφθεί υπόψη η προσωπική και οικονομική κατάσταση του δράστη, για τον προσδιορισμό της οποίας λαμβάνονται υπόψη τα καθαρά έσοδα που έχει από την εργασία του κατά μέσο όρο κάθε ημέρα, άλλα εισοδήματα και η περιουσία του, καθώς και οι οικογενειακές του υποχρεώσεις. Άλλες υποχρεώσεις του μπορούν επίσης να συνυπολογισθούν από το δικαστήριο". Ακολούθως, με το άρθρο πρώτο άρθρο παρ. ΙΓ.1 περ. 2 του ν. 4093/2012 (ΦΕΚ Α 222/12-11-2012), αντικαταστάθηκε και η παράγραφος 3 του άρθρου 82 του ΠΚ και κάθε μέρα φυλάκισης υπολογίζεται σε ποσό από πέντε (5) ευρώ έως εκατό (100) ευρώ. Για τις πράξεις που τελέσθηκαν μετά την 23-12-2010, ημερομηνία έναρξης ισχύος του ν. 3904/2010, το ποσό μετατροπής είναι από 3 έως 100 ευρώ, για τη φυλάκιση, με βάση τον προαναφερθέντα νόμο. Για τις πράξεις που τελέσθηκαν μετά την 29-6-2008, το ποσό μετατροπής είναι από 10 έως 60 ευρώ, για τη φυλάκιση, με βάση την υπ’ αριθ. 50492/2008 κοινή Υπουργική Απόφαση Υπ. Οικονομικών και Δικαιοσύνης, ενώ, για αυτές που τελέσθηκαν από 29-11-2006 μέχρι 29-6-2008, το ποσό μετατροπής ανερχόταν, για κάθε ημέρα φυλάκισης, από 5 έως 59 ευρώ, σύμφωνα με την υπ’ αριθ. 58554/2006 Υπουργική Απόφαση, που είχε δημοσιευθεί στο ΦΕΚ Β 776/28-10-2006, με ισχύ ένα μήνα μετά τη δημοσίευσή της στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως. Για τις πράξεις που είχαν τελεσθεί προηγούμενα, το ποσό μετατροπής για κάθε ημέρα φυλάκισης, ανερχόταν από 4,40 έως 59 ευρώ, σύμφωνα με την Υπουργική Απόφαση 134423 α /8-12-1992 (ΦΕΚ Β 11/20-1-1993). Κατά το χρόνο τελέσεως της κρινόμενης πράξεως (20-8-2008), η μετατροπή της κάθε ημέρας φυλάκισης είχε καθορισθεί, σύμφωνα με τα προεκτεθέντα, σε 10 έως 60 ευρώ, με βάση την υπ’ αριθ. 50492/2008 κοινή Υπουργική Απόφαση Υπ. Οικονομικών και Δικαιοσύνης. Οι διατάξεις περί μετατροπής της ποινής φυλάκισης σε χρηματική, τόσο ως προς το όριο μετατροπής, όσο και ως προς το ποσό μετατροπής, είναι ουσιαστικού δικαίου και, συνεπώς, εφαρμόζεται πάντοτε το ηπιότερο περί μετατροπής δίκαιο. Από τα εκτιθέμενα ανωτέρω, ευμενέστερη διάταξη είναι η καθορίζουσα, ως ποσό μετατροπής της φυλάκισης, διάταξη του άρθρου 1 του ν. 3904/2010 (ΦΕΚ Α’ 218/23-12-2010), με την οποία, όπως προελέχθη, αντικαταστάθηκε το άρθρο 82 ΠΚ και, συνεπώς, αυτή θα έπρεπε να τύχει εφαρμογής κατά την εκδίκαση της κρινόμενης υπόθεσης. Στην προκειμένη περίπτωση, από τα επιτρεπτώς επισκοπούμενα για τον έλεγχο των αναιρετικών λόγων πρακτικά της δίκης, προκύπτει ότι, μετά την απαγγελία της αποφάσεως για τον καθορισμό συνολικής ποινής φυλακίσεως στον εν λόγω δεύτερο κατηγορούμενο - αναιρεσείοντα, το δικαστήριο της ουσίας με την απόφασή του μετέτρεψε τη στερητική της ελευθερίας ποινή της φυλάκισης των σαράντα δύο (42) μηνών, που επέβαλε σ’ αυτόν, προς δέκα (10) ευρώ την ημέρα, με την, επί λέξει, αιτιολογία ότι "το δικαστήριο κρίνει να ορισθεί η κάθε ημέρα φυλάκισης στο ποσό των δέκα (10,00) ευρώ για τον δεύτερο κατηγορούμενο". Όμως, η αιτιολογία κατά το μέρος τούτο της προσβαλλομένης αποφάσεως, δεν είναι η κατά τις προαναφερόμενες διατάξεις απαιτουμένη ειδική και εμπεριστατωμένη, αφού δεν διαλαμβάνεται σε αυτήν, αφ’ ενός μεν βάσει ποιας εκ των ανωτέρω διατάξεων το δικαστήριο της ουσίας που την εξέδωσε καθόρισε το ποσό της μετατροπής σε δέκα (10) ευρώ ημερησίως, αφ’ ετέρου δε, δεν καθορίζονται τα στοιχεία που προσδιορίζουν την οικονομική κατάσταση του αναιρεσείοντος, για τον προσδιορισμό της οποίας λαμβάνονται υπόψη τα καθαρά έσοδα που έχει από την εργασία του κατά μέσον όρο κάθε ημέρα, άλλα εισοδήματα ή περιουσία της, καθώς και οικογενειακές ή άλλες υποχρεώσεις του. Βεβαίως, το δικαστήριο της ουσίας δεν εκωλύετο και υπό το κράτος ισχύος του ν. 4093/2012 να ορίσει το ποσό της μετατροπής στα δέκα (10) ευρώ ημερησίως, αφού αυτό βρίσκεται μέσα στα ανωτέρω πλαίσια του ποσού της μετατροπής στα δέκα ευρώ (3 έως 100 ευρώ), πλην όμως, στην περίπτωση αυτή, αφού υπερβαίνει το ελάχιστο κατά νόμο όριο της μετατροπής, έπρεπε να διαλάβει, στην σχετική απόφασή του, ειδική και εμπεριστατωμένη αιτιολογία επί του ζητήματος αυτού, σύμφωνα με την παρ. 2 του άρθρου 82 Π.Κ, γεγονός που δεν συνέβη. Επομένως, το δικαστήριο προέβη σε εσφαλμένη ερμηνεία και εφαρμογή των ανωτέρω διατάξεων, που ρυθμίζουν την μετατροπή της ποινής και το ημερήσιο ποσό αυτής, σε κάθε δε περίπτωση στέρησε την σχετική περί αυτής απόφασή του της κατά τις ανωτέρω διατάξεις ειδικής και εμπεριστατωμένης αιτιολογίας. Είναι επομένως βάσιμος ο από το άρθρο 510 παρ. 1 στοιχ. Ε’ του ΚΠΔ πρώτος λόγος αναιρέσεως….».