ΑΠ 1290/2017 - ΝΟΜΙΜΟΠΟΙΗΣΗ ΕΣΟΔΩΝ ΑΠΟ ΕΓΚΛΗΜΑΤΙΚΗ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ, ΕΚΒΙΑΣΗ, ΤΟΚΟΦΛΥΦΙΑ, ΣΥΜΜΟΡΙΑ. Αναιτιολόγητη απόρριψη αυτοτελούς ισχυρισμού περί συνδρομής της ελαφρυντικής περίστασης της έμπρακτης μετάνοιας

Αριθμός 1290/2017 
ΤΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ ΤΟΥ ΑΡΕΙΟΥ ΠΑΓΟΥ
ΣΤ’ ΠΟΙΝΙΚΟ ΤΜΗΜΑ 
Συγκροτήθηκε από τους Δικαστές: Ειρήνη Κιουρκτσόγλου - Πετρουλάκη, Αντιπρόεδρο του Αρείου Πάγου (σύμφωνα με την υπ’ αριθμ.83/2017 πράξη της Προέδρου του Αρείου Πάγου), Αρτεμισία Παναγιώτου - Εισηγήτρια, Χρήστο Βρυνιώτη, Ιωάννη Μαγγίνα και Μαρία Παπασωτηρίου, Αρεοπαγίτες. Συνήλθε σε δημόσια συνεδρίαση στο Κατάστημά του στις 4 Απριλίου 2017, με την παρουσία του Αντεισαγγελέα του Αρείου Πάγου Αθανάσιου Κατσιρώδη (γιατί κωλύεται η Εισαγγελέας) και του Γραμματέως Χαράλαμπου Αθανασίου, για να δικάσει τις αιτήσεις των αναιρεσειόντων - κατηγορουμένων: 1) Δ. Λ. του Η., κρατούμενου στο Κατάστημα Κράτησης Θεσσαλονίκης, 2) Θ. Λ. του Δ., κατοίκου ..., 3) Ά. Λ. του Δ., κατοίκου ... και 4) Η. Λ. του Δ., κατοίκου ... που άπαντες εκπροσωπήθηκαν από τον πληρεξούσιο δικηγόρο τους Κωνσταντίνο Κοσμάτο, για αναίρεση της υπ’ αριθ. 1168/2015 αποφάσεως του Πενταμελούς Εφετείου Θεσσαλονίκης. Το Πενταμελές Εφετείο Θεσσαλονίκης με την ως άνω απόφασή του διέταξε όσα λεπτομερώς αναφέρονται σ’ αυτή, και oι αναιρεσείοντες - κατηγορούμενοι ζητούν την αναίρεση αυτής, για τους λόγους που αναφέρονται στις: 1) από 4 Μαρτίου 2016 αίτηση αναιρέσεως του αναιρεσείοντος Δ. Λ. του Η. και 2) στην υπ’ αριθμ.πρωτ....11-3-2016, κοινή, αίτηση αναιρέσεως των λοιπών αναιρεσειόντων και στους από 14 Μαρτίου 2017, κοινούς προσθέτους λόγους όλων των αναιρεσειόντων, που καταχωρίστηκαν στο οικείο πινάκιο με τον αριθμό ...2016. 
Αφού άκουσε Τον πληρεξούσιο δικηγόρο των αναιρεσειόντων, που ζήτησε όσα αναφέρονται στα σχετικά πρακτικά και τον Αντεισαγγελέα, που πρότεινε να γίνει δεκτή εν μέρει η προκείμενη αίτηση αναιρέσεως του αναιρεσείοντος Δ. Λ. του Η. και συγκεκριμένα για την απόρριψη των ελαφρυντικών, να απορριφθεί κατά τα λοιπά και να απορριφθεί επίσης η αίτηση αναίρεσης των λοιπών αναιρεσειόντων και οι πρόσθετοι λόγοι όλων των αναιρεσειόντων.

ΣΚΕΦΘΗΚΕ ΣΥΜΦΩΝΑ ΜΕ ΤΟ ΝΟΜΟ

".....Στην προκειμένη περίπτωση, όπως προκύπτει από τα πρακτικά της προσβαλλόμενης αποφάσεως, ως αυτά συμπληρώθηκαν με την υπ’ .../2016 έκθεση της Προέδρου της συνθέσεως του Πενταμελούς Εφετείου Θεσσαλονίκης, που εξέδωσε αυτήν, ο κατηγορούμενος και ήδη αναιρεσείων Δ. Λ., μετά την απαγγελία της περί ενοχής του απόφασης του ως άνω Δικαστηρίου, ζήτησε, δια των συνηγόρων του, την αναγνώριση στο πρόσωπό του των ελαφρυντικών περιστάσεων του άρθρου 84 παρ. 2 δ’ και ε’ ΠΚ, για τη θεμελίωση των οποίων επικαλέστηκε, κατά πιστή μεταφορά, τα ακόλουθα: "Il. Εν προκειμένω, προχώρησα σε ποινική συνδιαλλαγή με μια σειρά από φερόμενους ως θύματα τοκογλυφίας εκ μέρους μου, μετά το 1156/2012 Βούλευμα του Συμβουλίου Πλημμελειοδικών Θεσσαλονίκης, δηλαδή αναφορικά με τους Μ. Σ., Μ. Σ., Α. Γ., Π. Ν., Ε. Μ., Π. Λ., Α. Γ., Ν. Μ., Σ. Μ., Α. Ο., Γ. Ζ., Μ. Θ., Σ. Σ., Ι. Τ., Γ. Α., Γ. Φ., Κ. Μ., Ι. Δ. (βλ. προσκομιζόμενα σχετικά αντίγραφα). Όλοι αυτοί δήλωσαν σε σχετικά πρακτικά που υπάρχουν στη δικογραφία, άλλως προσκομίζονται από εμένα, ότι έχουν ικανοποιηθεί εντελώς από εμένα και ότι κατά συνέπεια ουδεμία περαιτέρω αξίωση ή απαίτηση έχουν απέναντί μου. Χαρακτηριστική είναι επίσης η κατάθεση ενώπιον του ακροατηρίου του μάρτυρα κ. Φ., ο οποίος δήλωσε ότι έχει ικανοποιηθεί πλήρως και δεν έχει καμία περαιτέρω αξίωση. 2. Τονίζεται δε ότι και ως προς τους υπόλοιπους που φέρονται ως θύματα, στο βαθμό που μπορούσα, επιδίωξα να μειώσω τις συνέπειες της πράξης μου κι ως προς αυτούς: επί παραδείγματι με δήλωση μου στο πρωτοβάθμιο δικαστήριο δήλωσα ότι αριθμός … κοσμημάτων που βρέθηκαν σε θυρίδα ανήκαν στην κ. Κ. Λ., διευκολύνοντας έτσι την απόδοση της σε εκείνη ενώ άλλωστε από την από 25/7/2014 έκθεση απόδοσης περιεχομένου τραπεζικών θυρίδων προκύπτει ότι έγινε απόδοση του περιεχομένου της θυρίδας … στην κα Λ. παρουσία της συνηγόρου μου κας Θ. Π. κατόπιν εντολής μου. Η ενέργειά μου αυτή και το πλήθος των προσώπων που αποφάσισα να ικανοποιήσω εντελώς σε μια διαδικασία όπου και οι ίδιοι ήλθαν ανεπιφύλακτα, χωρίς φόβο και δείχνοντας της διάθεσή τους να μη συνεχιστεί η μεταξύ μας αντιδικία, υποδηλώνουν πράγματική μου μεταστροφή. Ιδίως, το τελευταίο φαίνεται από το γεγονός ότι τα αδικήματα για τα οποία κατηγορούμουν έναντι αυτών - και έχει σήμερα χωριστεί η σχετική δικογραφία - είναι τα ίδια με εκείνα που κατηγορούμαι, σε κάποια μάλιστα με τους ίδιους παθόντες, στην ενώπιον σας υπόθεση.
Συνεπώς, δεν ήταν η ενδεχόμενη ωφέλεια στην ποινική αντιμετώπισή μου αυτή που με ώθησε στην ποινική συνδιαλλαγή, αλλα η στο βαθμό που μπορούσα αποκατάσταση κάποιων από τους φερόμενους ως παθόντες.
3. Άλλωστε, η διάθεσή μου για συνεργασία με τις αστυνομικές αρχές εκδηλώθηκε και από το γεγονός ότι όταν έμαθα για την εξέλιξη της δικαστικής αυτής ιστορίας βρισκόμουν εκτός Ελλάδας, στην ΠΓΔΜ, και παρόλα αυτά επέστρεψα στη χώρα και προσήλθα μόνος μου στις αρμόδιες αρχές, παρότι ο "μέσος εγκληματίας" που θα είχε αντίληψη ότι έχει τελέσει βαριά εγκλήματα, θα επέλεγε να το αποφύγει και εντέλει ίσως και να διαφύγει. Η εκδήλωση αυτή της προσωπικότητας μου, δηλαδή το γεγονός ότι μετέστρεψα νου σε πλήρη βαθμό κάνοντας ότι μπορούσα στο μέτρο των δυνατοτήτων μου για να αποκαταστήσω ό,τι θεωρούσα ότι μου αναλογούσε, πρέπει να θεωρηθεί ότι ακτινοβολεί σε κάθε άλλη περίπτωση εγκληματικών πράξεων που αντιμετωπίζω και εντάσσονται στο ίδιο βιοτικό συμβάν (ιδίως ως προς την κατηγορία της τοκογλυφίας), αφού συνδέεται με την προσωπικότητά μου που αναγκαία είναι το σταθερό μέρος που ενιαία θα ληφθεί υπόψη για την επιβολή ποινής για περιπτώσεις που εντάσσονται στο ίδιο ιστορικό υπόβαθρο. Κι αυτό ιδίως ενόψει του γεγονότος ότι η διαδικασία της ποινικής συνδιαλλαγής εκκίνησε ενώ μετέπειτα χωρισθείσες υποθέσεις συνιστούσαν ακόμη, μέρος της ίδιας δικογραφίας και μόνο τεχνικά χωρίστηκε η διαδικασία της ποινικής συνδιαλλαγής από την υπόλοιπη διαδικασία της δίκης μόλις με την αίτηση που ο ίδιος υπέβαλα σχετικά. Είναι άλλωστε σημαντική, ως προς έγκλημα της νομιμοποίησης παράνομων εσόδων από εγκληματική δραστηριότητα, η εξής επισήμανση (Μ. Χ.. ό.π.): "Δεδομένου ότι τα ποινικά αδικήματα κατά της περιουσίας συνήθως ακολουθούνται από νομιμοποίηση των εσόδων της εγκληματικής δραστηριότητας, η οποία κατά το δίκαιο μας τιμωρείται ακόμη και όταν τελείται από τον αυτουργό της κυρίας πράξης, ελλοχεύει ο κίνδυνος οι διατάξεις του υπό συζήτηση νόμου να καταστούν γράμμα κενό. Διότι αν μεν ο δράστης απαλλαγεί ως προς την πρότερη πράξη λόγω ικανοποίησης του ζημιωθέντος, απαλλάσσεται ο υπαίτιος και για τη συναφή πράξη της νομιμοποίησης, κατ’ αρθρο 45 παρ.3 Ν.3691/2008. Αν όμως αυτός κηρυχθεί ένοχος μετά από συνδιαλλαγή και τιμωρηθεί με φυλάκιση μέχρι τριών ετών (άρθρο 308Β παρ.7 ΠΚ), εξακολουθεί να ευθύνεται για "ξέπλυμα βρόμικου χρήματος". Πρέπει επομένως να τροποποιηθεί αντιστοίχως η σχετική διάταξη του άρθρου 45 Ν.3691/2008". Το δημιουργούμενο αυτό πρόβλημα, δηλαδή της μη εκτίμησης μιάς εν μέρει αποκατάστασης των θυμάτων βασικής εγκληματικής δραστηριότητας, στο πλαίσιο της δίκης για τη νομιμοποίηση εσόδων από εγκληματική δραστηριότητα μπορεί να καλυφθεί πράγματι μόνο με την αναγνώριση ελαφρυντικής περίστασης. Ιδίως, στην περίπτωση μου, περιστατικά και παράνομα έσοδα που έχουν να κάνουν με τους Π. Ν., Μ. Μ., Διευθύνουσα Σύμβουλο της ... και Μ. Σ. περιλαμβάνονται στην στοιχειοθέτηση της καταδικαστικής κρίσης για τη νομιμοποίηση εσόδων από παράνομη δραστηριότητα (σελ.199 - 200 απόφασης), ενώ αυτοί έχουν εντελώς ικανοποιηθεί για τις συγκεκριμένες υποθέσεις. Πρέπει, λοιπόν, και γι’ αυτό το λόγο να ελαφρυνθεί το πλαίσιο της απειλούμενης σχετικά ποινής. Σε κάθε περίπτωση, το δικαστήριο πρέπει να λάβει υπόψη του ότι για σχετικά μεγάλο διάστημα μετά την πράξη επέδειξα καλή συμπεριφορά, όπως ιδίως κρατούμενος ων επέδειξα πνεύμα νομιμοφροσύνης και τήρησης των κανόνων της φυλακής - πράγμα που δεν πρέπει να θεωρείται αφηρημένα δεδομένο, αν υπολογισθούν οι περιπτώσεις κρατουμένων που παραβιάζουν αυτούς (βλ. μεταστροφή της νομολογίας ήδη με την 1073/2011 ΑΠ). Δεν τέλεσα κανένα πειθαρχικό παράπτωμα (αρνητική όψη καλής διαγωγής) και παρείχα με συνέπεια εργασία (θετική όψη καλής διαγωγής) όπως προκύπτει από προσκομιζόμενα πιστοποιητικά". To Πενταμελές Εφετείο απέρριψε τους ως άνω αυτοτελείς ισχυρισμούς για την αναγνώριση ελαφρυντικών περιστάσεων του εν λόγω αναιρεσείοντα καθώς και αντίστοιχους ισχυρισμούς συγκατηγορουμένων του με την εξής, κατά λέξη, αιτιολογία: "Ο ισχυρισμός τους περί αναγνώρισης στο πρόσωπο τους της ελαφρυντικής περίστασης της ειλικρινούς μετάνοιας (αρθρ 84 περ. δ’ ΠΚ), είναι απορριπτέος ως αβάσιμος, καθόσον δεν εκτίθενται περιστατικά ειλικρινούς μετάνοιας, ως και περιστατικά από τα οποία να προκύπτει ότι αυτοί επεδίωξαν να μειώσουν ή να άρουν τις συνέπειες των πράξεων τους δηλαδή περιστατικά δηλωτικά του ότι η μετάνοια τους είναι έμπρακτη,(ΑΠ 45/2013, ΑΠ 2/2012 Δημ. Νόμος). Αντίθετα προέκυψε ότι αυτοί μόλις έγινε αντιληπτή από τις αρμόδιες αστυνομικές και δικαστικές αρχές η έκνομη δραστηριότητα τους αμέσως απέσυραν όλα τα χρήματα από τους τραπεζικούς τους λογαριασμούς μηδενίζοντας τους......". ......... Αντίθετα, η αιτιολογία της απόρριψης του πρώτου εκ των παραπάνω ισχυρισμών, περί συνδρομής δηλαδή στο πρόσωπο του παραπάνω αναιρεσείοντα της ελαφρυντικής περίστασης της ειλικρινούς μετάνοιας, ο οποίος ήταν πλήρης και ορισμένος, δεν είναι η απαιτούμενη, σύμφωνα με τις παραπάνω διατάξεις του Συντάγματος και του ΚΠΔ, ειδική και εμπεριστατωμένη, αφού αφενός μεν είναι γενική αφετέρου δε δεν αιτιολογείται γιατί η εκ μέρους του κατηγορουμένου πλήρης ικανοποίηση μεγάλου αριθμού παθόντων την οποία δέχεται η προσβαλλομένη απόφαση και η επικαλούμενη συμπεριφορά του έναντι της Κ. Λ., δεν συνιστούν έμπρακτη επιδίωξη, τουλάχιστον μειώσεως των συνεπειών των πράξεών του. Επομένως, ο ίδιος πιο πάνω λόγος αναίρεσης, κατά το σκέλος του που πλήττει την προσβαλλομένη απόφαση για έλλειψη ειδικής και εμπεριστατωμένης αιτιολογίας ως προς την απόρριψη του παραπάνω ισχυρισμού, είναι βάσιμος και πρέπει, κατά παραδοχή του, να αναιρεθεί εν μέρει η προσβαλλόμενη απόφαση και δη μόνο ως προς τον εν λόγω αναιρεσείοντα και μόνο ως προς την απορριπτική της εν λόγω ελαφρυντικής περίστασης διάταξή της, αναγκαίως δε και ως προς τη διάταξή της περί επιβολής σ’ αυτόν ποινής και συνακόλουθα συνολικής ποινής και να παραπεμφθεί, σύμφωνα με το άρθρο 519 του ΚΠΔ, η υπόθεση στο ίδιο Δικαστήριο που εξέδωσε την προσβαλλόμενη απόφαση, αφού είναι δυνατή η συγκρότηση του από Δικαστές άλλους, εκτός από εκείνους που δίκασαν προηγουμένως, προκειμένου να κρίνει, για τη συνδρομή ή όχι της ελαφρυντικής περίστασης του άρθρου 84 παρ. δ’ του ΠΚ και αναλόγως προς την επ’ αυτής, παραδοχή του, να επιμετρήσει την αρμόζουσα στον αναιρεσείοντα ποινή, απορριπτόμενων κατά τα λοιπά αμφοτέρων των ενδίκων αιτήσεων αναιρέσεως (της δεύτερης εξ αυτών στο σύνολό της) και των πρόσθετων λόγων αυτών, καταδικαζομένων των εκ των αναιρεσειόντων Θ. Λ., Ά. Λ. και Η. Λ. στα δικαστικά έξοδα (αρθρ. 583 παρ. 1 ΚΠΔ)".